هدف از مبارزه با بیماریهای گیاهی، نجات گونههایی از گیاهان زینتی است که مورد حمله پاتوژنها قرار گرفتهاند.
روشهای مبارزه
1) روشهای قانونی؛
2) روشهای زراعی؛
3) روشهای بیولوژیکی؛
4) روشهای فیزیکی؛
5) روشهای شیمیایی.
حساسیت گیاهان نسبت به پاتوژنهای غیر بومی بسیار بالا بوده و در مقابل حمله آنها کاملاً بیدفاع هستند. لذا در این روش با ایجاد پُستهای قرنطینه و بازرسی بین مرز دو کشور یا بین مرز استانها و حتی بین شهرها مطابق مقررات وضع شده مانع ورود پاتوژنهای غیر بومی در منطقه میشوند.
معمولاً پاتوژنهای غیر بومی هوا برد نیستند. وقتی پاتوژن وارد منطقهای شد که میزبان حساس وجود دارد خسارت اقتصادی بیماری بسیار زیاد خواهد بود به عبارت دیگر بیماری اپیدمی شده است و برای جلوگیری از بروز این چنین بیماریهایی معمولاً پستهای قرنطینه میگذارند.
- ریشهکنی میزبان؛
- اقدامات بهداشتی؛
- مساعد کردن شرایط؛
- کشت بافت مریستم.
وقتی پاتوژن با وجود پستهای قرنطینه وارد منطقه شد و گیاهان زینتی در اثر آن آلوده شدند، برای جلوگیری از شیوع و گسترش بیماری میزبانها را از زمین درمیآورند و نابود میکنند. طبق گزارش بدست آمده در آمریکا سه میلیون درخت مبتلا به بیماری شانیت باکتریایی را کاملا نابود کرده اند.
اقدامات بهداشتی در مبارزه با پاتوژنهای گیاهی بسیار مؤثر گزارش شده است. لذا جمعآوری اندامهای آلوده گیاهی و از بین بردن آنها و نیز ضد عفونی کردن قیچی و ادوات باغبانی و غیره در تقلیل بیماری بسیار مؤثر است.
مساعد کردن شرایط رشد گیاه، استفاده از کود مناسب و آبیاری به موقع در مبارزه با بیماری بسیار مؤثر است.
کشت بافت مریستمی برای پرورش گیاهان زینتی به خاطر تهیه پایههای عاری از بیماریهای آوندی و بیماریهای ناشی از قارچهای فوزاریومی ،مسیلیوم و ویروسها بسیار موفقیتآمیز گزارش شده است.
- تولید و استفاده از واریتههای مقاوم؛
- حفاظت متقابل؛
- هیپرپارازیتیسم؛
- مبارزه بوسیله گیاهان تله دشمن.
روشهای بیولوژیکی معمولاً در تولید و استفاده از واریتههای مقاوم در مقابل پاتوژنها ایجاد میشود.
هیپرپارازیتیسم یا کنترل یک میکروارگانیزم به کمک میکروارگانیزم دیگر مثل باکتریوفاژها جهت مبارزه با باکتری مولد گال در ساقه و طوقه گیاهان زینتی انجام میشود.
بعضی از گیاهان مثل تاجریزی از خود موادی را در خاک ترشح میکنند که موجب تحریک تخم و خروج لارو نماتدها میشود. گیاهان غیر میزبان یا نماتدها به آنها حمله میکنند و در نهایت این گیاهان قادر به ادامه رشد و بلوغ خود نیستند و نهایتاً از بین میروند.
*روشهای فیزیکی
- مبارزه از طریق گرما دادن؛
- کنترل بیماری با خنکسازی؛
- کنترل با اشعه.
مبارزه فیزیکی بر علیه بیماریهای گیاهی از طریق گرما دادن و استریل کردن خاک اندامهای تکثیر شونده انجام میشود. از آب داغ و جوشان برای استریل کردن بذر و پیاز و غدههای نهالها استفاده میشود. پیشگیری بیماری بوسیله خنکسازی بهترین روش مبارزه با بیماری محصولات نرم و آبدار محسوب میشود. کنترل با اشعه ماوراء بنفش برای کشتن پاتوژنها بسیار مؤثر است.
عمومیترین راه مبارزه با بیماریهای گیاهی استفاده از سموم است. سموم شیمیایی اسامی مختلفی دارند که عبارتند از :
1) قارچ کشها؛
2) نماتدکشها؛
3) باکتری کشها؛
4) علف کشها؛
5) آفت کشها.
برای ضد عفونی کردن خاک میتوان از آفت سمومی مانند میتل بروماید، اتیلن دیبروماید یا متاسدیم و غیره استفاده کرد.
برای ضد عفونی کردن بذر، پیاز، غده و قلمه میتوان از سموم پنتا کلرو نیترو بنزین، ویتا واکس، کاربوکسیل، مانکوزب و بنومیل به نسبت 2- 5/1 در هزار استفاده کرد.
ضد عفونی کردن زخم گیاهی بوسیله کلراکس یا هیپو کلرید سدیم ده در صد یا الکل اتیلیک 70 درصد انجام میشود.
* سم شناسی یا تو کسیکولوژی Toxicology
سم شناسی علمی است که درباره شناسایی سموم مختلف، خواص و اثرات آنها بر روی موجودات زنده و نیز تجسس، نمونهبرداری و اندازهگیری آنها در محیط زیست و بدن موجود زنده یا مرده بحث میکند.
در سم شناسی یک فاکتوری به نام درجه سمیت یا اصطلاحاً L.D50 یا لِتال دوز فیفتی Lethal Dose 50 وجود دارد. درجه سمیت سموم شیمیایی را با ال دی فیفتی نمایش میدهند و عبارتست از مقدار سمی که برای کشتن پنجاه در صد جانور آزمایشگاهی مثل موش بعنوان (پستاندار) مورد نیاز میباشد (میلیگرم بر کیلوگرم وزن بدن).
معمولاً سمیت قارچکشها نسبت به حشره کشها به مراتب کمتر است ولی در مصرف آنها رعایت احتیاط لازم و ضروری است.
Fungistate به ترکیبات شیمیایی گفته میشود که از رشد قارچها جلوگیری میکند و در واقع متوقف کننده رشد قارچ است نه قارچکش. این ترکیبات باعث مرگ قارچها نمیشوند. یعنی این ترکیبات ممکن است قارچ را در حالت توقف رشد بدهند ولی آنرا نکشند که اصطلاحاً Fungistate میگویند.
بسمه تعالی
مدیریت محترم وبلاگ
با عرض سلام و تحیت
بدینوسیله به اطلاع جنابعالی میرساند: روابط عمومی سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران به همت تعدادی از فعالین وبلاگ نویس درصدد برگزاری نشستی تحت عنوان "وبلاگ نویسان کشاورزی و منابع طبیعی و نگاه تخصصی به بخش" در تاریخ 9 آبان ماه 1385 می باشند. لذا از جنابعالی تقاضا دارد در اسرع وقت جهت هماهنگی و شرکت در این نشست با اینجانب تماس حاصل فرمایید.%
با تشکر
مقیسه