آشنایی با چند قارچکش

 

1- کاپتان Captan

کاپتان ترکیبی از گروه کاربوکسیدها است که به عنوان یک قارچکش با خواص پیشگیری کنندگی و معالجه کنندگی از آن استفاده می شود.

اسامی دیگر این قارچکش عبارت است از:

Orthocide, Phytocape, Marten, Strike, Merpan

مبدا پیدایش این ترکیب برای اولین بار در سال 1949 توسط کمپانی های شورون Chevron Chemical و استافر Stauffer Chemicalساخته شده ولی در حال حاضر توسط کمپانی زنکا Zeneca نیز تولید و به بازار عرضه می گردد و در کشور ما نیز توسط کارخانجات تولید سموم شیمیایی تولید می گردد.

درجه سمیت (LD50 ) این قارچکش حدود 9000 میلی گرم بر کیلو گرم است. تماس مستقیم آن ممکن است باعث تحریک و سوزش چشم و پوست شود.

فرمولاسیون این قارچکش به صورت پودر و تابل 50 و 80 درصد و همچنین مایع روان موجود است. مصرف این قارچکش بر روی واریته هایی از گلابی و واریته هایی از سیب مانند Red Delicious باعث گیاه سوزی می شود.

موارد مصرف:

این قارچکش را می توان روی بادام، سیب، زردآلو، گیلاس، انگور، شلیل، هلو، گیاهان زینتی، گلابی، گوجه، توت فرنگی، گوجه فرنگی و بر علیه بیماری های مختلف قارچی می توان مصرف نمود. از این ترکیب برای ضدعفونی بذر نیز می توان استفاده کرد.

بیماریهای مهم قابل کنترل یا پیشگیری:

آنتراگنوز، لکه سیاه سیب، پوسیدگی تلخ سیب، پوسیدگی سیاه گونه های بوتریتیس، قهوه ای شدن چمن ها، پوسیدگی قهوه ای، لکه برگی گیلاس، مرگ گیاهچه، سفیدکهای داخلی مانند سفیدکهای داخلی سیب زمینی و گوجه فرنگی، لکه آجری برگ بادام، لکه برگی ناشی از سپتوریا، بیماریهای غربالی درختان میوه هسته دار و چندین بیماری دیگر.

میزان و نحوه مصرف این سم:

برای سمپاشی روی اندامهای هوایی به میزان 5/2 در هزار و برای ضد عفونی بذور به نسبت 2 تا 5 در هزار توصیه می شود.

این قارچکش موارد مصرف مختلفی دارد مانند: ضدعفونی بذر، سمپاشی اندامهای هوایی، ضدعفونی بذور داخل جعبه های مخصوص کاشت، سمپاشی بعد از برداشت، ضدعفونی خاک قبل از کاشت و ضدعفونی قطعات سیب زمینی. برای مصرف این قارچکش حتما باید قبل از بوجود آمدن علائم بیماری آن را بکار برد. بذور ضد عفونی شده توسط این قارچکش را نباید به مصرف خوراکی رساند. این قارچکش با ترکیبات قلیایی سازگاری ندارد و با روغن ها قابل اختلاط نیست. اگر بعد از یک سمپاشی روغنی تابستانه مصرف شود باعث سوزندگی و خسارت به برگها و میوه ها می شود.

این قارچکش را می توان برای محافظت رنگ، پلاستیک و چرم نیز مورد استفاده قرار داد. این ترکیب همچنین می تواند به عنوان یک تنظیم کننده ریشه عمل کرده و باعث افزایش اندازه پرتقال و نارنگی شود.

2- بنومیل  Benomyl

بنومیل یک ترکیب از گروه بنزیمیدازول می باشد. قارچکشی سیستمیک است و برای سمپاشی اندامهای هوایی گیاه از آن استفاده می شود.

اسامی دیگر این قارچکش عبارت است از:

Agrocit, Benex, Benlate, Tersan

این ترکیب اولین بار در سال 1968 توسط کمپانی Nemours and E.l. Dupont de company  تولید و عرضه گردید و در حال حاضر در کشور ما توسط کارخانجات تولید سموم شیمیایی تولید می گردد.

درجه سمیت( LD50 ) این قارچکش بیش از 10000 میلی گرم بر کیلوگرم است لذا سمیت آن بسیار ناچیز است. این ترکیب به صورت پودر و تابل 50 درصد موجود می باشد. در صورتیکه به صورت صحیح و به میزان توصیه شده مورد استفاده قرار نگیرد باعث ایجاد گیاه سوزی می شود.

این قارچکش را می توان علیه بیماری قارچی روی بادام،سیب، زردآلو، جو، لوبیا، هویج، کرفس، کلم، مرکبات، خیار، بادمجان، انگور، خربزه، قارچ خوراکی، فلفل، بادام زمینی، چاودار، گلابی، گیلاس، هلو، پسته، آلو، گوجه، برنج، سویا، کدو، نیشکر، گوجه فرنگی، شلغم، چغندرقند، توت فرنگی، سیب زمینی و گیاهان زینتی و همچنین برای ضدعفونی بذور ذرت، سیر، کلم، سیب زمینی شیرین و شلغم مورد استفاده قرار داد.

بیماریهای مهم قابل کنترل یا پیشگیری:

این قارچکش دارای طیف اثر بسیار وسیعی بوده و می تواند بیماریهایی از قبیل آنتراگنوز، لکه سیاه سیب، پوسیدگی سیاه، بوتیریتیس، پوسیدگی قهوه ای، لکه برگی گیلاس، پوسیدگی طوقه، سرکوسپورا، فوزاریوم، کپک خاکستری، سفیدکهای سطحی، بیماریهای ناشی از پنیسیلیوم، بلاست برنج، سیاهک ها، پوسیدگی ساقه، گونه های مختلف قارچ ریزوکتونیا و اسکلروتینیا را کنترل نماید.

میزان و نحوه مصرف سم:

از این قارچکش به میزان 100 تا 600 گرم در 400 لیتر آب برای سمپاشی یک هکتار استفاده می شود. برای ضد عفونی خاک 50 تا 200 پی پی ام و برای ضدعفونی بذور به میزان 100 تا 150 گرم از ماده موثره توصیه و مصرف می شود.

اندامهای سمپاشی شده نباید مورد استفاده دام قرار گیرد. در مدت نگهداری، این ترکیب نباید مرطوب یا خیس شود.

این قارچکش بیماریهایی از قبیل سفیدک داخلی، لب شتری هلو، پوسیدگی میوه بر اثر قارچ ریزوپوس، گونه های مختلف قارچ هلمنتوسپوریوم، گونه های تیفولا، گونه های آلترناریا و قارچهای رده اُاُمیست را نمی تواند کنترل کند.

با آفت کشهایی که واکنش قلیایی از خود نشان می دهند قابل ترکیب نیست. بنومیل قارچکشی است که علاوه بر خاصیت پیشگیری می تواند بیماری را معالجه کند. این قارچکش به صورت سیستمیک عمل می کند. اثر این قارچکش در خاک بستگی به ریشه هایی دارد که در محل تیمار شده قرار دارند. دوام بسیار طولانی دارد و با سایر آفت کشها قابل اختلاط است. این ترکیب میتواند بعضی ازنماتدها رانیز کنترل نماید.

3- دودینDodine

دودین یک ترکیب از گروه گوانیدین است که به عنوان یک قارچکش برای پیشگیری و معالجه بیماری بصورت سمپاشی روی اندامهای هوایی گیاه به کار می رود.

اسامی دیگر این قارچکش عبارتند از:

Syllit, Cyprex, Carpene, Venturol, Radspor, Efuzin, Melprex, Guanidol

این ترکیب اولین بار در سال 1954 توسط کمپانی سیانامید تولید و عرضه شد. ولی در حال حاضر توسط کمپانی Kenogard نیز تولید می شود و در کشور ما نیز توسط کارخانجات تولید سموم شیمیایی تولید می گردد.

درجه سمیت( LD50 ) این قارچکش حدود 660 میلی گرم بر کیلو گرم است و لذا سمیت آن متوسط و نسبتا کم است. گاهی باعث تحریک و حساسیت پوست می شود. این ترکیب معمولا به صورت پودر و تابل 65 درصد موجود می باشد. در بعضی از کشورها گزارشاتی در مورد گیاه سوزی این ترکیب روی هلو و آلو ارائه شده و بر روی بعضی از رقمهای سیب مانند Golden Delicious، Grimes و Greening حالت زنگار و سوختگی بوجود می آورد. روی رقمهای گلابی Moore و Van Deman هم صدماتی از این قارچکش مشاهده شده است.

این قارچکش را می توان روی گیاهانی از قبیل سیب، توت فرنگی، گردو، گیلاس، گلابی، هلو، زیتون، زردآلو، پیاز و گیاهان زینتی استفاده نمود.

بیماریهای مهم قابل کنترل یا پیشگیری:

این قارچکش لکه سیاه سیب، پوسیدگی میوه، پوسیدگی قهوه ای، پیچیدگی برگ( لب شتری ) و تا حدودی سفیدک سطحی را کنترل می کند.

میزان و نحوه مصرف:

مقدار مصرف این قارچکش به نسبت 6/0 تا 2/1 در هزار است.

قبل از پیدایش علائم بیماری بایستی سمپاشی را شروع و در فواصل زمانی معین تکرار نمود که معمولا بین 7 تا 14 روز است. برای کنترل بیماری لکه سیاه سیب طی یک دوره 36 ساعته که باعث ایجاد آلودگی می شود باید سمپاشی را انجام داد.

این قارچکش با Chlorobenzilate ، روغن و امولسیونهای روغنی قابل اختلاط نیست. این قارچکش را نباید قبل یا بلافاصله بعد و یا نزدیک به سرما و زمان یخ زدگی مورد استفاده قرار داد. در مورد هلو بعد از ریختن گلبرگها این سم را نباید مصرف کرد. معمولا آب سنگین باعث ناسازگاری و یا غیر قابل اختلاط شدن این ترکیب می شود. این قارچکش هم خاصیت حفاظت کنندگی و هم خاصیت معالجه کنندگی دارد. برای زنبورها سمیت ندارد و نحوه فعالیت آن سیستمیک موضعی است.

4- مانکوزبMancozeb

مانکوزب یکی از مهمترین ترکیبات گوگردی آلی ( دی کارباماتها ) است که در مبارزه با بسیاری از بیماریهای گیاهی کاربرد دارد.

اسامی دیگر این ترکیب عبارتند از:

Dithane, Fore, Mancofol, Acarie-m, Blecar-MN, Manzeb, Manzin-80, Nemispor,

M – 45, Policar-MZ, Penncozeb,

مانکوزب تشکیل شده است از مانب و یون روی( Maneb + Zinc ion ) که حاوی 16 درصد منگنز، 2 درصد روی و 62 درصد یون اتیلن بی دی تیوکاربامات منگنز و اتیلن بیس دی تیوکاربامات حاوی یون روی می باشد که جمعا دارای 80 درصد ماده موثره است.

مانکوزب یک قارچکش محافظت کننده اندامهای هوایی از گروه کارباماتهاست.

این قارچکش اولین بار در سال 1961 توسط کمپانی های Rohm and Haas , ELF – Atochem , DuPont Chemical تولید شده است و در حال حاضر در کشور ما در کارخانجات تولید سموم شیمیایی تولید می گردد.

درجه سمیت( LD50 ) این ترکیب 4500 میلی گرم بر کیلوگرم است ولذا سمی است و ممکن است تماس مستقیم آن باعث تحریک و سوزش پوست شود. این قارچکش معمولا به صورت پودر و تابل 80 درصد به بازار عرضه می شود. اگر این قارچکش به صورت صحیح مصرف نشود در گیاه ایجاد سوختگی می نماید. ولی لازم به ذکر است که خاصیت سوزانندگی این ترکیب از مانب کمتر است.

این قارچکش را می توان روی گندم، جو، ذرت، پنبه، سیب، گلابی، خربزه، خیار، کدو، گوجه فرنگی، هندوانه، انگور، پیاز، چغندرقند، بادام زمینی و گیاهان زینتی استفاده نمود.

بیماری های مهم قابل کنترل و پیشگیری:

همانطوریکه اشاره شد مانکوزب را می توان برای کنترل بیماریهای مختلفی به کار برد مانند: لکه برگی، آلترناریایی، آنتراگنوز، پوسیدگی سیاه، بلایت برگی ناشی از قارچ بوتیریتیس، پوسیدگی قهوه ای، لکه برگی سرکوسپورایی، سفیدکهای داخلی، سوختگی اندامهای هوایی سیب زمینی و گوجه فرنگی، گونه های هلمینتوسپوریوم، فیتوفتورا، ریزوکتونیا، بلایت ناشی از پی تیوم، زنگ، لکه سیاه سیب و گلابی، لکه برگی ناشی از سپتوریا، کپک برفی ناشی از فوزاریوم، سیاهکهای پنهان معمولی گندم و جو.

میزان و نحوه مصرف:

میزان مصرف این قارچکش بسته به نوع بیماری به نسبت 2 تا 3 در هزار برای سمپاشی روی اندامهای هوایی و برای ضدعفونی بذر استفاده می شود. در مورد سمپاشی به منظور اینکه سم روی تمامی اندامها پوشش کاملی بوجود آورد لازم است آن را با مقدار کافی آب و یک پخش کننده مصرف کرد. فواصل دفعات مصرف این قارچکش حدود 7 تا 10 روز می باشد.

در زمان نگهداری و انبار کردن این سم هرگز نباید این ماده مرطوب یا خیس شود. بذور ضد عفونی شده و یا اندامهای سمپاشی شده نباید به مصرف خوراک دام برسد. همچنین این سم برای ماهیها سمی است.

در مورد قطعات بذری سیب زمینی برای کنترل قارچ فوزاریوم که باعث پوسیدگی تکه های بذری می شود و برای بیماری بذر زاد Common Scab نیز مصرف می شود.

 این قارچکش با بیشتر آفت کشهای معمولی سازگاری دارد، وقتی به عنوان یک قارچکش محافظت کننده به کار رود بیشترین اثر خود را دارد.